SİYASİ VAATLER VE SEÇİM SONRASI EKONOMİYE GENEL BİR BAKIŞ

Siyasi Vaatler ve Seçim Sonrası Ekonomiye Genel Bakış - Okan Kaya

Aşağıda öncelikle siyasi partilerin vaatleri verilecektir. Sonrasında ekonomik göstergelerin regresyon modellerinden elde edilen veriler seçim sonrası ekonomiye ışık tutacaktır.

AK Parti’nin 24 Haziran 2018 Genel Seçimi Sonrası Seçim Vaatleri

1. 24 Haziran 2018 Genel Seçimi vaatleri arasında bayram ikramiyeleri vermesi gündemde. AK Parti’nin emeklilere Ramazan ve Kurban Bayramı’nda 1000 lira toplamda 2000 lira bayram ikramiyesi sözü var.
2. Ceza, vergi, prim borçları halkın ekonomik yaşamının rahatlaması için yeniden düzenlenecek. 
3. İşveren olmak isteyen emeklilerin geçmişe dönük borçları kaldırlacak. Yaşlılık aylığı 266 TL’den 500 TL’ye yükseltilecek.
4. İmar barışı ile vatandaşa ait 12-13 milyon yapıya yapı kayıt belgesi verilmesi planlanmakta. 500 bin civarında öğrencinin üniversite yaşamına  geri dönmesi mümkün olacak. İlk defa işveren sıfatına sahip olacak 18-29 yaş arasında yer alan gençlere ilk yıl için bağkur primi desteği duyruldu.

CHP’nin 24 Haziran 2018 Genel Seçimi Sonrası Seçim Vaatleri

1. CHP’nin cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce gençlere 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Spor ve Gençlik Bayramı ve 29 Ekim Cumhruriyet Bayramı'nda 500 Türk Lirası burs verme vaadinde bulundu. Muharrem İnce: Sarayı 6 ay suretiyle halka açacağım. 6 ay sonra orayı kapatacağım ve tasarrufla gençlere bu bursu vereceğim. İlk 5 bine girmiş çocuklara vereceğim orayı. Bilim merkezi yapacağım, dedi.
2. Muharrem İnce: Siyasette uzay madenciliğini tartışacağız. Hurafeler değil bilim konuşacak insanlar. "Kuantum" diyen cumhurbaşkanı olacak, "Endüstri 4.0" diyen cumhurbaşkanı olacak; Türkiye´nin dili bu olacak. Türkiye için gelecek vizyonumu anlatacağım. dedi.
3. CHP’nin seçim vaatleri arasında asgari ücretin 2 bin 200 TL olmasına yükselmesi vaadi bulunmakta.

İYİ Parti’nin 24 Haziran 2018 Genel Seçimi Sonrası Seçim Vaatleri

1. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, iktidara gelmesi durumunda borçları silme sözü verdi.
2. Akşener: Hiç vakit kaybetmeden, bir sosyal dayanışma fonu kuracağız. Bu fona, Türkiye Dayanışma Fonu adını verdik. 30 Nisan 2018 tarihi itibarıyla, borçları, bankalarca veya tüketici finansman şirketlerince yasal takibe ya da yakın takibe alınmış olan ve de borçları tahsilat şirketlerine satılmış olan 4.5 milyon vatandaşımızın tüketici kredisi, kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarından doğan borçlarını satın alacağız, dedi. Akşener, bu borç silme ve azaltma fonunun, bir defalık olmak üzere 2018 bütçesine maliyetinin yaklaşık 8 milyar TL olacağını da söyledi.
3. Türkiye’nin borç sıkıntısının bir an önce çözülmesi gerektiğini söyleyen Akşener Cumhurbaşkanı olmasının ardından ilk 100 gün içinde ‘Türkiye Dayanışma Fonu’ kurulacağını söyledi.
4. Akşener öte yandan şehit ve gazi ailelerinin bu durumdaki bütün borçlarını sileceklerini de sözlerine ekledi.
5. Asgari ücretle çalışanların, işsizlerin ve gazi ile şehit yakınlarının borçlarının silineceğini kaydeden Akşener: Düşük gelirle çalışan vatandaşlarımızın ve öğrencilerimizin borçlarının en az yüzde 80’ini sileceğiz. Kalan borçlarını faizsiz 10 yıla kadar taksitle ödeyebilecekler, dedi.
6. Meral Akşaner: Değil borcunu ödemek, evine ekmek, çocuğuna süt bile götürmekte zorlanan işsiz kardeşlerimizi, tam rahat edeceği yaşlarda borç krizi içinde debelenen emeklilerimizi bu yükten kurtarmak boynumuzun borcudur, dedi.

HDP’nin 24 Haziran 2018 Genel Seçimi Sonrası Seçim Vaatleri

1. HDP’nin cumhurbaşkanı adayı olan Selahattin Demirtaş da yazılı açıklamayla her genç için ‘Genç Kart’ projesiyle günlük yaşamlarına destek olma vaadinde bulundu. Aylık 500 TL yüklenecek olan kartın, ulaşım, yemek, kültür ve sosyal faaliyetlerde kullanılabileceği belirtildi.
2. Emekli maaşı olmayan 1 milyon yaşlıya aylık 1000 TL ödeme yapılacağı, en düşük emekli aylığının ise 3 bin liraya çıkarılacağı belirtildi.
3. Emekliler, uçaklar dâhil ulusal veya uluslararası seyahatlerden yüzde 50 indirimle yararlanacaklar. Ücretsiz sağlık hizmetini evde veya hastanede eksiksiz alacaklar. Şehir içi ulaşım, müze ziyaretleri, tarihi ören yerleri vb. ücretsiz olacak. Emekliler bütün kültürel etkinliklerden indirimli yararlanacak. Turizm Bakanlığı'nın Türkiye'nin her yerinde sağlayacağı anlaşmalı otellerde yüzde 50 indirimle tatil yapabilecek. Yerel yönetimler aracılığıyla emeklilere yönelik müzik, resim, edebiyat, el sanatları, teknoloji, bilişim atölyeleri açılacak. Her emekli yurttaş aylık standart bir miktarda ücretsiz cep telefonu ile konuşma ve internet hakkına sahip olacak.
4. Emekliler sendika kurup hükümetle her yıl sosyal ve ekonomik haklar konusunda pazarlık yapma hakkına sahip olacak. Emekli olduktan sonra çalışacak yurttaşların emekli aylığından yapılan kesintiler kaldırılacak.
5. Kadınların çoğunlukta olduğu bir Cumhurbaşkanlığı yönetim mekanizması oluşturacaklarını vurgulayan Demirtaş: Kadınlara yönelik şiddet, taciz, tecavüz saldırılarına karşı daha sonuç alıcı idari, hukuki, kültürel tedbirler alacağız. Ancak asıl hedefimiz, şiddeti ortaya çıkaran cinsiyet eşitsizliği ile mücadele etmek olacaktır, dedi.

(KAYNAK: https://www.azonceoldu.com/gundem/siyasi-partilerin-24-haziran-2018-secim-vaatleri-neler-34172 , 28.05.2018, Saat 18.04)

Aşağıda 2003-2017 arası yıllara ait Aralık enflasyon oranlarının regresyon modeli ve gelecek yıllara ait enflasyon değerleri yer almaktadır.

Yıllara Göre Aralık Ayı Enflasyon Oranları Regresyon Analiz Grafiği - Okan Kaya

En yakın değeri 8.dereceden polinom grafik çizgisi vermektedir. Formülden elde ettiğim veriler doğrultusunda 2018 yılına yaklaşık olarak 16.38 değerini elde ediyoruz. Enflasyon oranında yükseliş görünmektedir.

            Aşağıda Tüketici Güven Endeksi yer almaktadır. Bu tabloya göre bütün yılların Aralık ayı değerlerine bakıldığında Tüketici Endeksinin düştüğü görülmektedir. 2018 in Mayıs ayına ait değer 69,9 dur. Bu değer 2017 yılının Aralık ayının değerinde 4,9 fazladır. Bu tabloya göre 2018 yılının Aralık ayında bu değerin 65,1 değerinden az olacağı görülmektedir. 

Türkiye İstatistik Kurumu Tüketici Güveni Endeksi 2004-2018 Verileri Tablosu - Okan Kaya

SONUÇ

Sonuç olarak partilerin belirttiği vaatler neticesinde olunacak nakit ihtiyacı, dövizdeki kurdan dolayı Türk Lirasının değer kaybı, enflasyonun giderek yükselmesi, işsizliği arttırıcı etkisiyle büyüme rakamları ve tüketicinin piyasalara güven endeksine göre seçim sonrası ekonomide yeni zamların bizleri bekleyeceği öngörülmektedir. Seçim sırasında yapılan harcamaların, iktidara gelen hükümetin devralacağı büyük bir cari açık neticesinde hükümet iç borçlanmaya gidecektir. Bu borçlanmayı bireylerin özel tasarruflarını kullanarak yapmak isteyecektir. BES (Bireysel Emeklilik Sistemi) gibi araçlar kullanılarak bireylerin tasarruf etmesi sağlanacak ve buradan elde edilen gelirlerle yatırımlar gerçekleştirilecektir. Bankaların konut kredilerinde faiz indirimine gitmesi piyasayı canlandırmayacaktır. Çünkü siyasal olarak diğer ülkelerle aramızdaki sorunlardan dolayı yurtdışından gelen konut alımlara azalacak halk enflasyondan dolayı parasını biriktirmek yerine ya altına bağlayacak ya da bir an önce elinden çıkararak paranın o anki değerinden faydalanmak isteyecektir.

Okan Kaya

KONUYLA İLGİLİ DİĞER YAZILAR

1. Türkiye'nin Ekonomik Büyüme Oranları ve Kişi Başına Düşen Milli Gelir İncellemesi
2. 2018-2023 ABD Doları Projeksiyon Regresyon Analizi Değerlendirmesi
3. İş Kurumunun Verilerine Genel Bir Bakış